Op een boogscheut van Toscane en Umbrië ligt onbekend Lazio haar bezoekers te verleiden. Met charmante vestingen, het grootste vulkanisch meer van Europa, de lekkerste wijnen en de rust die je verderop een pak minder makkelijk vindt. Est! Est!! Est!!!
“Zie je dat rijtje bomen en die heg? Daar begint Toscane.” We staan op de hoogste verdieping van het 10de-eeuwse Castello di Proceno en kasteelvrouwe Cecilia Cecchini Bisoni wijst op de plek vanwaar Toscaanse soldaten kogels afschoten op het kasteel van haar voorouders. De gaten in de muur herinneren daar nog altijd aan. Tijdens de rondleiding vertelt Cecilia geroutineerd over de vele vuurplaatsen, Etruskische vazen, muurschilderingen en de bijzondere ophaalbrug naar de hoogste vertrekken van de oude woontoren. Maar haar ogen gaan pas echt glimmen bij het portret van de verre ‘voortante’ die aan het begin van de 18de eeuw het zwarte schaap van de familie werd genoemd. Zij weigerde paard te rijden in amazonezit of te trouwen met de man die haar familie voor haar koos. Is het toeval dat deze tante dezelfde oogopslag heeft als onze gastvrouw, jaloersmakend jeugdig voor haar leeftijd?
Beroemde gasten
We ontmoetten signora Cecilia gisteravond, toen wij aanschoven in het kleine restaurant dat zij bestiert op de begane grond van haar kasteel in Lazio. In perfect Engels legde zij ons het menu uit, liet wat wijnen proeven en vertelde over de concerten en diners die zij ’s zomers organiseert in de woontoren. “Tot onze vaste gasten behoort de Vlaamse violist Sigiswald Kuijken, op de fortepiano begeleid door zijn zuster Marie.” Dineren bij kaarslicht in de kasteeltuin klinkt ons als muziek in de oren, maar deze gewone avond in de intieme eetzaal bij de open haard zullen wij evenmin ooit vergeten.
Goede tip
De kleine vesting Proceno, met zijn smalle straatjes en intieme pleintjes rond het imposante kasteel, was ons misschien niet eens opgevallen als we niet waren getipt door Eline van Agriturismo Casale le Crete. Onze Hollandse gastvrouw, naar Italië verhuisd voor de liefde, is een bron van kennis over de mooiste dorpen en de fijnste restaurants in de omgeving. En het lijkt wel alsof de hele regio ermee vol gestrooid is. Vanaf ons terras in Casale le Crete zien we zo al drie hooggelegen vestingen liggen. Geen wonder natuurlijk, gezien de interesse in deze noordelijke uithoek bij overburen Toscane en Umbrië.
Flaneren langs de vulkaan
Ook vanuit ons tweede logeeradres in Lazio hebben we zo’n betoverend uitzicht. De in de heuvels gelegen Agriturismo Montebello biedt een weidse blik op Lago di Bolsena en het gelijknamige stadje aan de oever. We parkeren de wagen aan de boulevard langs dit grootste kratermeer van Europa en flaneren net als de Italianen enige tijd langs het water. Met dit verschil: wij genieten van het uitzicht over het diepblauwe water, veel Italianen kijken vooral op hun telefoon. Verder gaat het: over een brede door platanen beschaduwde laan richting historisch centrum, door een oude stadspoort en klimmen naar het kasteel. Tegenover de toegangspoort strijken we neer bij Enoteca Aenos, een smalle wijnbar met bankjes voor de deur waar het heerlijk mensen kijken is. Hoog tijd voor een wijnproeverij.
Hier! Is!! het!!!
Lazio heeft de naam hoog te houden dat men hier de wijn maakt waar het mooiste verhaal aan kleeft: Est! Est!! Est!!!. Met een oplopend aantal uitroeptekens. Het verhaal luidt als volgt: de Duitse bisschop annex wijnliefhebber Johannes Defuk ging eens op weg naar Rome en stuurde zijn bediende vooruit om de beste wijnen te zoeken. De bediende moest daar met krijt op de deur ‘Est’ schrijven, Latijn voor ‘hier is het’. Dan wist Johannes waar hij best halt kon houden. In het dorp Montefiascone trof de bediende zulke uitzonderlijk goede wijn aan dat hij op de deur schreef: Est! Est!! Est!!! De bisschop was het volledig met hem eens, reisde niet eens meer verder naar Rome en stierf enkele jaren later in Montefiascone aan een alcoholvergiftiging.