Ooit ging het water van de Zuiderzee hier tekeer. Nu vind je er eilanden op het land, spectaculaire jonge natuur en zelfs nieuwe eilanden: de Marker Wadden. Ga mee een weekendje pionieren en verlies je hart aan Flevoland.
Eerst is er een hele tijd niets en dan doemt een wit heuveltje op uit het water van het Markermeer. We hangen over de reling van de veerboot en de schipper meldt dat we zo gaan aanleggen bij de Marker Wadden. Het witte heuveltje krijgt nu snel contouren, maar veel is het niet. “Dat klopt”, vertelt gids Melis. “Dit eerste eiland van de Marker Wadden is net open voor bezoek en nog echt werk in uitvoering.” Dit ging eraan vooraf: de natuur in het Markermeer raakte ernstig verstoord toen de dijk tussen Enkhuizen en Lelystad het afsloot van het IJsselmeer. Er leefde geen vis meer, er kwamen geen vogels en op de bodem lag een dikke laag slib.
Blaren?
Door met dit nieuwe land ruimte te creëren voor waterplanten, schelpdieren, trekvogels en vissen krijgt de natuur een nieuwe impuls. En dat levert al veel op. Tijdens onze rondwandeling spotten we steltlopers, krooneenden en een slobeend. Melis wijst ons op moerasandijvie (“een echte pionier en erg lekker!”) aan de rand de waterplassen. We zien het zeldzame goudknopje, vernoemd naar de oorknopjes van Zeeuwse vissersvrouwen, en de blaartrekkende boterbloem (“daar krijg je echt blaren van”). Al wandelend ontdekken we ook de eerste bebouwing: fraaie houten vogelhutten en uitkijktoren de Steltloper, die uitzicht biedt op nog meer nieuwe eilanden.
Gouden oorringen
Precies het omgekeerde gebeurde met Urk, dat in 1939 via een dijk met Friesland verbonden werd en geen eiland meer is. Alsof de Urkers het nog altijd niet kunnen geloven, wonen ze ‘op’ Urk en houden ze vast aan hun tradities. Ze zijn streng gelovig, leven van de visserij (op de Noordzee) en veel mannen dragen gouden oorringen in hun oren. Die vormden ooit hun verzekering voor een nette begrafenis. Wij gaan vis eten op het terras van De Kaap, het mooiste plekje van Urk. Hier op de keileembult onder de vuurtoren, waar de eilanders zich terugtrokken toen de waterspiegel steeds verder steeg, is het uitzicht op het IJsselmeer onbeperkt. Bootjes varen langs, we horen meeuwen en de zon weerkaatst in het kabbelende water. Heerlijk!
Eiland in het weiland
Sterker nog is het verhaal van Schokland, waar arme vissersfamilies lang strijd leverden met het water. Ze zaten soms dagen op zolder om de voeten droog te houden. In 1859 besloot koning Willem III het eiland te laten ontruimen en in 1942 kwam met de drooglegging van de Zuiderzee een eind aan Schokland als eiland. Het ligt nu in de Noordoostpolder en je ziet er de contouren nog altijd van uitsteken boven de weilanden. We nemen een kijkje in Museum Schokland, waar we meer te weten komen over het gebied. Zoals over de wilde dieren waarvan de skeletten tevoorschijn kwamen tijdens de inpoldering. De mammoet, wisent en wolharige neushoorn steken ver boven ons uit. Na de lunch wandelen we langs de randen van het oude eiland naar de voormalige haven, die fraai is gerestaureerd. Het is een gekke gewaarwording om vanaf de aanlegsteiger slechts uit te kijken over wuivend grasland! De plek is fotogeniek en locatie van tijdelijke kunstprojecten.